Περιμένοντας οι δημοσιογράφοι την Ευρωπαία Επίτροπο Ίλβα Γιόχανσον την Δευτέρα 11 Ιουλίου, τη ρώτησαν εάν είχε ενδείξεις ότι τα όπλα που έστειλε η ΕΕ στην Ουκρανία θα έπεφταν σε «λάθος χέρια». Η απάντηση της χαμογελαστής Γιόχανσον έχει πολλά κοινά σημεία με αυτή που έδωσε, σε παρόμοια ερώτηση, ο Αμερικανός γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ, υπέρμαχος της αποστολής όπλων στο Κίεβο. ΗΠΑ και ΕΕ πέρασαν στα ψιλά γράμματα τους κινδύνους ενώ γνώριζαν.
Από την αρχή του πολέμου μέχρι τον Μάιο, η ΕΕ αποδέσμευσε ποσό 2 δισ. ευρώ για αποστολή όπλων στην Ουκρανία. Συνολικά, η Δύση δεσμεύτηκε να προσφέρει το ποσό μαμούθ των 40 δισ. ευρώ για στρατιωτική βοήθεια, έχοντας αποστείλει ήδη τα 6 δισ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW) κατατάσσει την Ελλάδα 8η ανάμεσα στους μεγαλύτερους δότες όπλων στην Ουκρανία.
Αρχές Ιουνίου, όμως, λίγες μόλις μέρες μετά την τελευταία συμφωνία των Ευρωπαίων για επιπλέον στρατιωτικό πακέτο 500 εκ. ευρώ, ήρθε η ψυχρολουσία του επικεφαλής της Interpol Γιούργκεν Στοκ ο οποίος καυτηρίασε τη στάση όσων επικροτούν και συμβάλλουν στην προώθηση οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία, γιατί «ήδη αυτή τη στιγμή, οι εγκληματικές οργανώσεις έχουν επικεντρώσει στην οργάνωσή τους, για τη διακίνηση αυτών των όπλων» ενώ και «μόλις τελειώσει ο πόλεμος, τα όπλα αυτά θα διοχετευθούν στην παρανομία».
Ο Γιούργκεν προειδοποίησε μάλιστα ότι «κανένα κράτος ή γκρουπ δεν μπορεί να το ελέγξει αυτό, διότι αυτές οι ομάδες δρουν σε παγκόσμιο επίπεδο». Η δημοσιογράφος Μαρία Δεναξά έκανε μάλιστα και σχετική ανάρτηση: «Προς πώληση σε χαμηλές τιμές στο Darknet τα όπλα των δυτικών για τη σωτηρία της Ουκρανίας. Σύμφωνα με πολυάριθμες αναφορές τα μεγαλύτερα όπλα είναι κρυμμένα σε φορτία σιτηρών σε αυτοκινητοπομπές προς τη Μολδαβία και στη συνέχεια προς Τουρκία». Ενώ συμβαίνουν αυτά, οι Ευρωπαίοι ηγέτες παραμένουν άκαμπτοι και συνεχίζουν να ενισχύουν τα ουκρανικά οπλοστάσια.
Κομισιόν: Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος…
Φαίνεται, όμως, πως η παρέμβαση Γιούργκεν θορύβησε την Κομισιόν, φαινομενικά τουλάχιστον. Στη διάρκεια συνόδου Ευρωπαίων υπουργών Εσωτερικών στην Πράγα την Τρίτη 11 Ιουλίου, η Επίτροπος Ίλβα Γιόχανσον παραδέχτηκε, τέσσερις μήνες μετά την ασταμάτητη αποστολή όπλων, ότι πράγματι πολλά κατέληξαν σε λάθος χέρια. «Έχουμε κάποιες ενδείξεις» είπε.
Το εντυπωσιακό είναι ότι η Γιόχανσον συμπλήρωσε πως «ξέρουμε επίσης εμπειρικά ότι αυτό συμβαίνει συχνά, ότι [δηλαδή] τα όπλα “ταξιδεύουν παντού” μετά ή στη διάρκεια [του πολέμου] και ξέρουμε πόσα όπλα υπάρχουν στην Ουκρανία και φυσικά δεν είναι όλα πάντα σε καλά χέρια. Την ίδια όμως απάντηση είχε δώσει στο παρελθόν στις ΗΠΑ και ο πανίσχυρος πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας Μενέντεζ για την αποστολή όπλων στην Ουκρανία: «Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος οπουδήποτε στον κόσμο τα όπλα να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από κάποιον άλλο».
Το ζήτημα είναι ότι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι απ’ ότι φαίνεται ότι γνώριζαν τους κινδύνους.
Δεν ασχολούμαστε με λεπτομέρειες
Πριν ακόμα εισβάλουν οι Ρώσοι στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο 2022, ο Μενέντεζ που προεδρεύει της επιτροπής που εγκρίνει κονδύλια για ξένα κράτη, έφερε το νομοσχέδιο H.R.6470 – Defending Ukraine Sovereignty Act of 2022. Μεταξύ άλλων, αυτό προέβλεπε χορήγηση 500 εκατ. δολ. στην Ουκρανία για αγορές όπλων και για επιβολή ισχυρότατων κυρώσεων στη Ρωσία σε πιθανή εισβολή. Ερευνώντας, όμως, το περιεχόμενο του νομοσχεδίου η Αμερικανίδα δημοσιογράφος του ερευνητικού Intercept, Sara Sirota κατάλαβε ότι πολλοί γερουσιαστές έψαχναν τρόπους χρηματοδότησης του Κιέβου, παραμελώντας όμως μέτρα που θα διασφάλιζαν ότι τα όπλα αυτά δεν θα έπεφταν σε λάθος χέρια!
Ως γνωστόν, από το 1997, υπάρχει ειδική νομοθεσία (Leahy Laws) στις ΗΠΑ που απαγορεύει σε υπουργείο Εξωτερικών και υπουργείο Άμυνας να παρέχουν στρατιωτική βοήθεια σε ξένες στρατιωτικές μονάδες που παραβιάζουν ανθρώπινα δικαιώματα. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, οι Αμερικανοί, -αλλά και οι Ευρωπαίοι- παρέκαμψαν διεθνείς αναφορές για ακροδεξιές και νεοναζιστικές παραστρατιωτικές ομάδες που εδώ και χρόνια ανθούν ενώ διασυνδέονται με τον ουκρανικό στρατό και την αστυνομία.
Στην έκθεση του Freedom House του 2020 καταγράφεται πως η ακροδεξιά στην Ουκρανία είναι οργανωμένη σε «επαγγελματικό» επίπεδο. «Η βία και ο εκφοβισμός από ακροδεξιές ομάδες μένουν απολύτως ατιμώτητες, καθώς οι ουκρανικές Αρχές επιβολής του νόμου σπάνια λαμβάνουν μέτρα για να λογοδοτήσουν οι δράστες τα τελευταία χρόνια. Αυτό οφείλεται, κυρίως, στην έλλειψη πολιτικής βούλησης μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής και του ουκρανικού λαού να πάρει θέση για αυτό το θέμα στο πλαίσιο του συνεχιζόμενου πολέμου».
Ήδη από το 2015, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters, «οι διασυνδέσεις μεταξύ των υπηρεσιών επιβολής του νόμου και των εξτρεμιστών είναι πολύ καλοί καλόγοι για να ανησυχούν οι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας». Ανήλικα παιδιά, ακόμα και ηλικιωμένοι εκπαιδεύονται σε στρατόπεδα για να μάθουν να σκοτώνουν.
Παρά τις παραπάνω ενδείξεις το νομοσχέδιο του Μενέντεζ δεν έκανε «καμία αναφορά σε μέτρα για την επίβλεψη του εάν τα όπλα κατευθύνονται σε υπέρμαχους της «λευκής υπεροχής» όπως το τάγμα Aζόφ». Όταν η Sara Sirota ρώτησε τον Μενέντεζ εάν το νομοσχέδιο του περιλάμβανε διατάξεις ελέγχου της πορείας των όπλων εκείνος απάντησε «αυτό είναι ένα επίπεδο λεπτομέρειας για το οποίο δεν είμαι σίγουρος». Τόσο ο Μενέντεζ όσο και η Γιόχανσον έδειξαν να μην ενδιαφέρονται εξαρχής για «λεπτομέρειες».
Ο Μενέντεζ δικαιολόγησε, μάλιστα, την πολιτική του αναφέροντας πως «νομίζω ότι οποιαδήποτε από τις πωλήσεις όπλων μας έχει πάντα όρους, ή ακόμα και οι μεταφορές όπλων μας έχουν προϋποθέσεις, και έτσι είμαι βέβαιος ότι το [Υπουργείο Άμυνας] θα είχε προϋποθέσεις για να βεβαιωθεί ότι κατευθύνονται προς τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, όχι σε άλλες».
Στη δε ΕΕ, παρά το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές συνθήκες απαγορεύουν την χρήση χρημάτων από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για χρηματοδότηση στρατιωτικών αποστολών, η ΕΕ φρόντισε να φτιάξει ειδικό ταμείο για να ξεπεράσει αυτό το μικρό εμπόδιο. Δίχως, όμως, παράλληλα να διασφαλίσει ότι αυτοί που θα παραλάμβαν τα φονικά όπλα θα ήταν στρατός και όχι μαυραγορίτες και νεοναζιστές.
Έτσι, στις 12 Ιουνίου, μετά το φιάσκο με τα δυτικά όπλα σε λάθος χέρια, η Γιόχανσον δήλωσε -κατόπιν εορτής- πως «γι’ αυτό πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για να προστατέψουμε τους εαυτούς μας». Οι ΗΠΑ έχουν μηχανισμούς και απλά τους παρέκαμψαν, η ΕΕ ακόμα είναι στο στάδιο της έρευνας σύμφωνα με την Γιόχανσον, αλλά όπως προειδοποίησε ο επικεφαλής της Ιντερπόλ «τα όπλα αυτά θα είναι πλέον διαθέσιμα στην εγκληματική αγορά και θα είναι μία πρόκληση για όλους μας».
Πηγή: TVXS